Bước vào tháng 5, những cơn mưa đầu mùa liên tiếp xảy ra trên khắp vùng ĐBSCL, gây biến động môi trường và phát sinh dịch bệnh. Kết quả giám sát dịch bệnh từ cơ quan thú y thủy sản các tỉnh cũng như kết quả xét nghiệm mẫu tôm thiệt hại đều cho thấy có sự hiện diện của các bệnh nguy hiểm, đặc biệt là bệnh vi bào tử trùng (EHP).

Mối lo dịch bệnh

Ngày 5/5, ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta thông tin cho phóng viên Tạp chí Thủy sản Việt Nam về sự xuất hiện của bệnh EHP (còi – vi bào tử trùng) tại một số vùng nuôi trong tỉnh Sóc Trăng. Liên hệ thêm với ông Đào Văn Bảy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Sóc Trăng, ông Bảy khẳng định: “Qua giám sát tại vùng nuôi tôm trên địa bàn tỉnh cho thấy, tình hình dịch bệnh trên tôm nuôi có sự xuất hiện của bệnh đốm trắng, hoại tử gan tụy cấp và vi bào tử trùng; các bệnh truyền nhiễm lưu hành khá cao trên mẫu giám sát đã gây thiệt hại cho tôm nuôi. Cá biệt có đến 10 mẫu dương tính kép với 2 loại bệnh và 4 mẫu dương tính cùng lúc với 3 loại bệnh, tại 3 vùng nuôi trọng điểm là thị xã Vĩnh Châu, huyện Trần Đề và huyện Cù Lao Dung”.

Liên quan đến tình hình dịch EHP, anh Thái Sứ Cơ, hộ nuôi tôm ở huyện Hòa Bình, tỉnh Bạc Liêu cho hay, mấy năm gần đây, người nuôi tôm lo sợ nhất là bệnh EHP vì con tôm bị bệnh không chết nhưng ăn hoài mà không lớn. Anh Cơ cho biết: “Từ khi bệnh EMS, đốm trắng lắng xuống thì bệnh EHP bắt đầu xuất hiện và gây hại tôm nuôi. Năm nay cũng không ngoại lệ khi hiện tại theo tôi biết thì số diện tích bị bệnh này xung quanh khu vực nuôi tôm của tôi là khá nhiều. Bệnh này giống như đại dịch vậy đó, mỗi khi xuất hiện ở 1 ao nào đó là gần như không lâu sau, các ao khu vực lân cận đều bị nhiễm bệnh. Vùng này bây giờ người nuôi tôm lo sợ nhất là bệnh EHP chứ không phải EMS như trước nữa”.

Không chỉ có Sóc Trăng, Bạc Liêu, qua tìm hiểu tại một số tỉnh nuôi tôm trong khu vực các tỉnh ĐBSCL hiện cũng đã xuất hiện bệnh EHP và một số bệnh nguy hiểm khác trên tôm. Theo phiếu trả kết quả kiểm nghiệm của Trung tâm phân tích – kiểm nghiệm TVU, Trường Đại học Trà Vinh cho một khách hàng ở thị xã Duyên Hải, thì cả 10 mẫu gửi đến đều cho kết quả dương tính với EHP; 3 mẫu của khách hàng ở xã Mỹ Long Nam, huyện Cầu Ngang cũng đều dương tính với EHP và 18/22 mẫu của khách hàng khác ở thị xã Duyên Hải dương tính EHP. Theo những nông dân nuôi tôm ở thị xã Duyên Hải, từ đầu tháng 5 đến nay có khá nhiều ao tôm chậm lớn, khi lấy mẫu xét nghiệm hầu hết đều cho kết quả đã bị bệnh EHP, kể cả những ao nuôi lót bạt đáy hay ao tròn nổi.

Đây là kết quả rất đáng quan ngại vì chỉ khoảng 1 tháng nữa là toàn vùng ĐBSCL bước vào thu hoạch rộ tôm chính vụ và cùng với đó là số diện tích thả nuôi sớm đã thu hoạch xong đang thả lại vụ 2 chỉ mới từ 15 – 50 ngày. Tại trang trại nuôi tôm của Công ty CP Thủy sản sạch Việt Nam, hiện lứa tôm thả nuôi đợt 1 của vụ 2 trong năm đã được hơn 40 ngày tuổi, nhưng theo Tổng Giám đốc Võ Văn Phục, ông cũng không dám đặt nhiều kỳ vọng vào vụ nuôi này vì thời tiết bất thường và dịch bệnh tấn công sớm hơn mọi năm gần 45 ngày. Ông Phục chia sẻ: “Năm nay, ngay cả vụ 1 cũng đã thấy khó nuôi, vì ngoài vấn đề chênh lệch nhiệt độ ngày/đêm lớn còn có mưa trái mùa lớn liên tục khoảng hơn 1 tuần trong tháng 3, khiến độ mặn tại các nguồn nước cấp hầu hết đều giảm mạnh. Đặc biệt, khi mùa mưa bắt đầu, bệnh EHP rất dễ xuất hiện, gây bệnh cho tôm nuôi và thực tế cũng đang chứng minh cho quy luật này”.

Chủ động phòng, chống

EHP là bệnh ký sinh trùng nội bào, đến nay chưa có thuốc điều trị, nên việc sử dụng kháng sinh để phòng chống bệnh là không hiệu quả. Do đó, khi phát hiện tôm chết bất thường hoặc có biểu hiện chậm lớn khoảng 25 ngày sau thả nuôi, người nuôi nên khai báo với thú y cơ sở, cơ quan thú y của địa phương để được kiểm tra xác định nguyên nhân và hướng dẫn thực hiện các biện pháp xử lý theo quy định. Để phòng bệnh EHP, theo ông Bảy, người nuôi cần áp dụng các biện pháp an toàn sinh học để quản lý ao tôm, như: hạn chế cho người lạ vào khu vực nuôi, thực hiện khử trùng dụng cụ ngay sau khi sử dụng; nguồn nước nuôi (thay mới hoặc bổ sung vào ao nuôi) phải được khử trùng; bờ ao phải được quây lưới chắn giáp xác và có biện pháp xua đuổi chim cò tự nhiên; cơ sở nuôi tuyệt đối không thực hiện san thưa tôm từ ao bệnh sang ao khác trong toàn bộ quá trình nuôi để tránh lây nhiễm bệnh từ ao này sang ao khác.

Thị trường xuất khẩu tôm đang rất thuận lợi, nhưng theo các doanh nghiệp, nếu không đủ nguyên liệu cho chế biến thì mọi nỗ lực của doanh nghiệp cũng đành bỏ phí. Vì vậy, trước thông tin dịch bệnh hiện nay, các doanh nghiệp ngành tôm có đôi chút lo lắng, bởi nếu không có giải pháp phòng, trị bệnh kịp thời, hiệu quả sẽ dẫn đến thiếu nguyên liệu, kể cả ngay trong thời điểm mùa tôm năm 2022 vào thu hoạch chính vụ. Mùa mưa đã đến. Độ mặn tại các vùng nuôi sẽ tiếp tục giảm, cùng với đó là nguy cơ bùng phát dịch bệnh trên diện rộng là rất cao, nếu ngay từ lúc này các địa phương không có giải pháp kịp thời và hiệu quả.